Kom uit de Kelder mijn liefste

Kom uit de Kelder mijn liefste

(vrij naar 'Kom uit de bedstee mijn liefste' door Peter Koelewijn)

In een interview in De Morgen (27 December 2025, p34) heeft Schepen van Cultuur Lien Van de Kelder het over het M HKA, het Antwerps Museum van Hedendaagse Kunst dat met sluiting bedreigd wordt door Van de Kelder’s partijgenote en Minister van Cultuur, Caroline Gennez.

Van de Kelder zegt dat er 1,2 miljoen euro van het Antwerpse budget opzij staat voor de aankoop van werken van hedendaagse kunstenaars. En verder dat het niet de bedoeling is dat die werken in depots zouden verdwijnen, maar dat er meerdere toonplekken komen, voor de 800.000 'fantastische kunstwerken' uit de Antwerpse kunstcollectie. Waar dat aangekocht hedendaags kunsterfgoed dan getoond zal worden blijft koffiedik kijken, want over een museum voor hedendaagse kunst wordt niet gerept...

Antwerpen beschikt over een aantal gerenommeerde erfgoedinstellingen: Museum Plantin-Moretus, Koninklijk Museum voor Schone Kunsten, Rubenshuis, Middelheimmuseum, Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, en het MAS dat indertijd de collecties van het Volkskundemuseum, het Scheepvaartmuseum, en het Vleeshuis opslokte. Maar binnenkort dus geen voor hedendaagse kunst.

En waarom moet enkel de hedendaagse kunstcollectie verspreid worden over meerdere toonplekken? Waarom niet ook alle andere kunstcollecties (die vaak in dezelfde depots zitten als de hedendaagse) verspreiden over meerdere toonplekken? Ik denk dan bijvoorbeeld aan de Aaimachine te Berchem, Lichtekooi, L’Édition Populaire en Violet te Borgerhout, Out of Sight, Shoobil, CASSTL, Het Bos, LLS en Tick Tack te Antwerpen, om maar iets te zeggen. Niet in grote chique gebouwen, maar geworteld in het maatschappelijk weefsel van buurten waar kunst het verschil kan maken.

Volgens Minister van Cultuur Caroline Gennez moet het M HKA vervellen tot een kunstencentrum "waar stof mag waaien” en verder "Het nieuwe M HKA wordt bij wijze van spreken de aanjager van een beeldend kunstenbeleid dat de vinger aan de pols houdt.” (Conceptnota hertekening landschap eigen museale instellingen en van de beeldende kunsten, 3 Oktober 2025, p5). Zoals eerder al opgemerkt vervult de kunstenaarsgemeenschap, samen met de kunstgalerijen en alternatieve ruimtes in Antwerpen al ruim honderd jaar die functie van aanjager (Antwerpen verdient een Museum voor Hedendaagse Kunst, De Morgen, 29 November 2025, p27).

Net zoals het ‘aanjagen' van Plantin en Moretus, Rubens en Hendrik Conscience heeft geleid tot het erfgoed dat vandaag te bewonderen valt in Antwerpse musea lijkt het mij niet meer dan rechtvaardig dat er ook een erkend museum blijft (!) voor het erfgoed van de artistieke praktijk van vandaag.

De woorden ‘Museum voor Hedendaagse Kunst’ en Antwerpen kunnen blijkbaar bij Van de Kelder en Gennez niet meer door dezelfde deur. Het is bijna een besmettelijk virus, want alle gangbaar verzet, opinies en kritieken in kranten, tijdschriften en online media worden steevast genegeerd of afgeblokt door soldaten met Powerpoint presentaties. Van een dialoog met de kunstensector is hoegenaamd geen sprake.

In datzelfde interview heeft Van de Kelder het over haar bezoek aan een plek waar drie gevangenen "in een hok zitten dat wij onze hond nog niet zouden toewensen". Toch wordt die broodnodige plek waar tal van Antwerps crimineel talent verzameld wordt een ‘gevangenis’ genoemd en geen ‘opsluitplek'. Op dezelfde manier wenst de Antwerpse kunstenaarsgemeenschap een plek waar de resultaten van hun talent verzameld worden: een ‘museum’.

Dus beste Lien, kom uit de kelder mijn liefste (vrij naar 'Kom uit de bedstee mijn liefste' door Peter Koelewijn), zet je aan de keukentafel en praat met de kunstenaarsgemeenschap. Net zoals in 1993 kunst de wereld kon redden vanuit Antwerpen kan jij nu vanuit jouw wereld de kunst redden.

Danny Devos

Kunstenaar in Antwerpen

In an interview in De Morgen (27 December 2025, p34), Alderman for Culture Lien Van de Kelder talks about the M HKA, the Antwerp Museum of Contemporary Art, which is threatened with closure by Van de Kelder's party colleague and Minister of Culture, Caroline Gennez.

Van de Kelder states that 1.2 million euros of Antwerp's budget has been set aside for the purchase of works by contemporary artists. He also says that the intention is not for these works to disappear into storage, but for multiple exhibition spaces to be created for the 800,000 'fantastic works of art' in Antwerp's art collection. Where this purchased contemporary art heritage will be displayed remains to be seen, as there is no mention of a museum for contemporary art...

Antwerp has a number of renowned heritage institutions: the Plantin-Moretus Museum, the Royal Museum of Fine Arts, the Rubens House, the Middelheim Museum, the Hendrik Conscience Heritage Library, and the MAS, which at the time absorbed the collections of the Folklore Museum, the Maritime Museum, and the Vleeshuis. But soon there will be no museum for contemporary art.

And why should only the contemporary art collection be spread across multiple exhibition venues? Why not spread all the other art collections (which are often stored in the same depots as the contemporary ones) across multiple exhibition venues as well? I am thinking, for example, of the Aaimachine in Berchem, Lichtekooi, L'Édition Populaire and Violet in Borgerhout, Out of Sight, Shoobil, CASSTL, Het Bos, LLS and Tick Tack in Antwerp, to name but a few. Not in large, chic buildings, but rooted in the social fabric of neighbourhoods where art can make a difference.

According to Minister of Culture Caroline Gennez, the M HKA must evolve into an arts centre "where dust can blow" and furthermore "The new M HKA will, so to speak, be the driving force behind a visual arts policy that keeps its finger on the pulse." (Concept note on redesigning the landscape of our own museum institutions and the visual arts, 3 October 2025, p. 5). As noted earlier, the artist community, together with the art galleries and alternative spaces in Antwerp, has been fulfilling this role of driving force for over a hundred years (Antwerp deserves a Museum of Contemporary Art, De Morgen, 29 November 2025, p. 27).

Just as the 'driving force' of Plantin and Moretus, Rubens and Hendrik Conscience has led to the heritage that can be admired today in Antwerp's museums, it seems only fair to me that there should also remain a recognised museum (!) for the heritage of today's artistic practice.

The words 'Museum of Contemporary Art' and Antwerp apparently no longer go together for Van de Kelder and Gennez. It is almost like a contagious virus, because all common resistance, opinions and criticism in newspapers, magazines and online media are invariably ignored or blocked by soldiers with PowerPoint presentations. There is absolutely no dialogue with the arts sector.

In the same interview, Van de Kelder talks about her visit to a place where three prisoners “are sitting in a cell that we wouldn't even wish on our dog”. Yet this much-needed place where numerous Antwerp criminal talents are gathered is called a 'prison' and not a 'place for detention'. In the same way, the Antwerp artist community wants a place where the results of their talent are gathered: a 'museum'.

So dear Lien, come out of the cellar, my dear (loosely based on 'Kom uit de bedstee mijn liefste' by Peter Koelewijn), sit down at the kitchen table and talk to the artistic community. Just as art could save the world in Antwerp in 1993, you can now save art from your world.

Danny Devos

Artist in Antwerp